نورپردازی معمارینور یکی از مهم­ترین عوامل کیفیت، پویایی و سرزندگی آثار معماری است و از نظر مفاهیم کیفی و نمادین و نیز از نظر کارکرد عملی از جایگاه ویژه­ای در رشته معماری برخوردار است. بی­جهت نیست که لوکوربوزیه در کتاب «به­ سوی یک معماری نوین» می­نویسد: «معماری بازی استادانه، صحیح و باشکوه احجام ترکیب­شده زیر نور می­باشد. چشمان ما تربیت شده­اند که فرم­ها را زیر نور ببینند. سایه و روشن است که این فرم­ها را آشکار می­سازد.» اگرچه اولین وظیفه نور روشن کردن فضا و فرم­های ساختمانی است، با این­حال نور، چه طبیعی و چه مصنوعی، علاوه بر این کارکرد اصلی خویش، می­تواند نبوغ معمارانه را برجسته­تر نماید، اشتباهات را بپوشاند و پنهان کند، توجه بیننده را جلب نماید و یا اینکه باعث شود مکانی مقدس یا امن به نظر برسد. فناوری­های جدید نورپردازی، ابزارهایی در خدمت نورپردازی معماری هستند که در سال­های اخیر مورد توجه طراحان بسیاری در اقصی­نقاط جهان قرار گرفته­اند. آنچه در ادامه می­خوانید، اختصاص دارد به معرفی LEDها، یکی از جدیدترین فناوری­های نورپردازی، که با استناد به مقاله­ای از Emilie W. Sommerhoff در نشریه The Architect’s Newspaper، شماره ویژه نورپردازی معماری، نوشته شده است:


بازسازی ساختمانPaco Rabannesque در سئول، کار UN Studio و Arup Lighting (شرکت­های مستقر در آمستردام): این ساختمان بتنی متعلق به دهه 1970 که سبک معماری آن را نمی­توان در یکی از طبقه­بندی­های مشخص جای داد، پشت لایه­ای متشکل از 4330 دیسک شیشه­ای یخ­زده که با همین تعداد LED پوشش داده شده، پنهان گشته است. هر دیسک همچون یک پیکسل بسیار بزرگ عمل می­کند و در نتیجه ساختمان به یک صفحه نمایش بزرگ تبدیل می­شود.
لامپ­های دیگر مثل لامپ­های metal halide نیز از قابلیت­ تغییر رنگ برخوردارند، بطوری­کهHorton Lees Brogden از این لامپ­ها برای نورپردازی ساختمان Met Life در نیویورک استفاده نموده و به نتایج بسیار جالبی نیز دست یافته است. لیکن Douglas در­­باره این لامپ­ها نظر دیگری دارد: «به همراه این لامپ­ها بایستی یا یک چرخ رنگی وجود داشته باشد یا یک عنصر فیزیکی که دور لامپ حرکت می­کند یا شیشه­ای که عقب و جلو می­رود، و هرگاه شما در نورپردازی یک عنصر متحرک داشته باشید، نتیجه کار خوب از آب درنمی­آید.»


هتل Semiramis در یونان، کارPaul Gregory از Focus Lighting و کریم رشید: کاربرد LEDها به همراه شیشه رنگی به منظور افزودن جلوه­های تزیینی به کار

با اینکه شدت کلی نور خروجی از منابع LED موجود پایین است، اما LEDهای بسیار روشنی نیز، برای استفاده در فضاهای کوچک از قبیل جعبه­های نمایش یا فضاهای محصور، وجود دارند.همچنین LEDها برای کاربرد در سطوح واقع در هوای آزاد، مثل پله­ها و کف­­ها، یک محصول کاملاً ایده­آل هستند، زیرا فناوری آنها بگونه­ای است که در طیف وسیعی از دماها کارآیی خود را حفظ می­کنند، بر خلاف فلورسنت­ها که در سرما به خوبی کار نمی­کنند و نیز بر خلاف لامپ­های HID که در سرما سریع روشن یا خاموش نمی­شوند.از طرف دیگر چون LEDها برق کمی مصرف می­کنند، می­توانند با استفاده از نور خورشید و یا باتری نیز کار کنند که این ویژگی آنها را برای استفاده در محل­هایی که تأمین پیوسته و لاینقطع روشنایی در آنجا از اهمیت خاصی برخوردار است، به یک محصول کاملاً مناسب تبدیل می­کند. با توجه به همین ویژگی، Erco Lighting که اخیراً به تولید محصولات کاربردی مبتنی بر فناوری LED روی آورده، لوازم روشنایی خاصی برای راهنمایی و تعیین موقعیت به بازار عرضه کرده است که به عنوان چراغ­های راهنما در راه­ها و نیز چراغ­های ایمنی در ورودی­ها و پله­ها مورد استفاده قرار می­گیرند.

ساختمان جدید اداره مرکزی Chanel در توکیو، طرح Peter Marino: نمای تماماً شفاف این ساختمان از شیشه (با دید کنترل­شده) و LEDها تشکیل شده است که ساختمان را در طول روز کاملاً شفاف و در شب همچون فانوس نورانی می­سازند. این ساختمان دارای یک مدیر هنری است که طرح­های مختلفی را برای نمای آن برنامه­ریزی می­کند.

Benyaدر خصوص پیشرفت قابل توجه فناوری LEDها می­گوید: «من تا بحال هرگز در رشته کاری­مان، فناوری­ای ندیده­ام که در چنین دوره زمانی کوتاهی، به این اندازه توسعه یافته باشد. هر وقت شما بایستید و اندکی مکث و تأمل کنید، درمی­یابید آنچه امروز مشخص می­کنید، در آینده­ای نزدیک، سریع­تر از کامپیوتری که همین حالا خریده­اید، کهنه و منسوخ می­شود.» البته این سخن با آنچه که به اعتقاد Benya هدف نورپردازی معماری است، یعنی طراحی چیزی پایدار و بادوام، کاملاً در تعارض می­باشد. او همچنین با دیده شک به آینده LEDها می­نگرد و می­گوید: «ما از آنها تنها تا مدتی به عنوان ابزارهای مناسب برای نورپردازی یاد خواهیم کرد.» استدلال او برای این گفته خویش، وجود برخی معایب در LEDهاست، از جمله اینکه وقتی منبع نوری خراب می­شود، اغلب بایستی کل سیستم عوض شود، نه فقط یک لامپ. از آنجا که دیودها باید با استفاده از لحیم یا روش­های دیگر به یک سیستم الکتریکی پیچیده متصل شوند، در نتیجه وقتی یکی از آنها خراب می­شود، ممکن است کل سیستم نورپردازی آسیب ببیند. با این حال به اعتقاد او، این سیستم نورپردازی در نوع خود یک ابتکار نمونه و ماندگار است، چرا که در این روش، بر خلاف روش­های معمول، عامل روشنایی پوششی به دور یک حباب گرانقیمت است که می­توان پس از استفاده آن را دور انداخت.Douglas نیز دیدگاه متفاوتی درباره رشد استفاده از LEDها در چند سال گذشته دارد: «همچنان­که در اوایل دهه 1990، مهم­ترین ابزار نورپردازی لزوماً لامپ­های MR16 بودند و اهمیتی نداشت که آنها ابزارهای شایسته و مناسبی هستند یا نه، LEDها نیز در حال حاضر از چنین وضعیتی برخوردار هستند.»

با توجه به دیدگاه­های مختلف طراحان نورپردازی و بررسی مختصری که از مزایا و معایب LEDها در کاربردهای معمارانه به عمل آمد، این سؤال مطرح می­شود که آیا در آینده فناوری دیگری قادر خواهد بود که LEDها را از صحنه نورپردازی معماری کنار زند و جانشین آن شود یا اینکه این فناوری با تغییرات و اصلاحاتی چند، جای پای خود را در این عرصه محکم­تر خواهد کرد؟

نورپردازي در آشپزخانه، حمام و هال ورودي

نورپردازي در آشپزخانه، حمام و هال ورودي

در آشپزخانه هاي قديم كه مانند امروز داراي كابينت هاي ثابت و جاسازي شده و محل مشخصي براي اجاق گاز، يخچال و ديگر وسايل آشپزخانه نبودند ، نورپردازي اغلب به وسيله يك چراغ آويز سقفي كه در مركز سقف آشپزخانه نصب مي شد انجام مي گرفت. چرا كه اغلب فعاليت هاي داخل آشپزخانه ( مانند آماده سازي مواد غذايي ) بر روي ميز وسط آشپزخانه انجام مي شد. اما آشپزخانه هاي امروزي با رديفي از كابينت ها ، اجاق و يخچال جاسازي شده به موازات و در كنار ديوارهاي آشپزخانه نيازمند شيوه ديگري از نورپردازي هستند. در آشپزخانه هاي امروزي قسمت اعظم كار در آشپزخانه بر روي سطح كابينت ها در كنار اجاق گاز و يا شير آب و سينك ظرفشويي انجام مي شود كه در اغلب آشپزخانه ها همگي در كنار ديوار قرار دارند اما هنوز چراغ هاي سقفي از وسط سقف آشپزخانه آويزان هستند ، در نتيجه افراد اغلب پشت به منبع نور و در زير سايه خود مشغول به كار هستند و هنگام كار از نور كافي برخوردار نيستند. با توجه به تغييرات ساختار آشپزخانه هاي امروزي نسبت به گذشته ، ما در بخش هايي از آشپزخانه كه اغلب محل انجام كار محسوب مي شود به نور كافي نياز داريم. مانند سطح روي اجاق گاز، سينك ظرفشويي و سطوح روي كابينت ها كه براي آماده سازي وسايل آشپزي و مواد غذايي مورد استفاده قرار مي گيرند. علاوه بر نياز به روشنايي در اين اماكن، فضاي كلي آشپزخانه نيز بايد از نور كافي برخوردار باشد. همچنين در بسياري از آشپزخانه ها بعضي از كابينت ها با درهاي شيشه اي و به صورت ويترين ساخته شده اند تا از آنها براي به نمايش گذاشتن ظروف زيبا و تزئيني استفاده شود. اين كابينت ها نيز نياز به نورپردازي داخلي دارند. به اين ترتيب ما نياز به يك مجموعه منابع نوري داريم كه هريك به صورت جداگانه قابل كنترل باشند.

نور كافي براي سطح روي اجاق گاز در آشپزخانه هايي كه داراي يك هواكش يا هود در بالاي اجاق گاز هستند به راحتي توسط چراغ هواكش تأمين مي شود. اگر بالاي اجاق گاز، هواكش مجهز به چراغ وجود ندارد بايد يك چراغ قابل تنظيم در بالاي اجاق گاز نصب شود. همچنين بالاي سينك ظرفشويي نيز به يك چراغ نياز تا شب هنگام نور كافي براي شست و شوي ظروف و مواد غذايي را براي ما فراهم كند. ترجيحاً هر يك از اين چراغ ها بايد داراي كليد كنترل مجزا باشند تا فقط در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گيرند

براي تأمين نور كافي در سطح روي كابينت ها از آنجا كه اغلب اين سطوح در زير كابينت هاي ديواري قرار دارند به راحتي مي توان از چراغ هاي مهتابي كه در زير كابينت ها نصب مي شوند بهره گرفت. به اين ترتيب چراغ هاي نصب شده در زير كابينت هاي ديواري بي آنكه ديده شوند و يا موجب آزار چشم باشند نور كافي را بر سطح روي كابينت ها مي تابانند. چنانچه كابينت هاي زميني عميق باشند و نور محيط به اندازه كافي درون آنها را روشن نكند براي دسترسي راحت به وسايل داخل اين نوع كابينت ها مي توان چراغ هاي كوچكي در آنها نصب كرد كه با كليدهاي اتوماتيك كنترل شوند و با باز و بسته شدن در كابينت ها روشن و خاموش شوند.

اگر آشپزخانه شما محل صرف غذا نيز هست استفاده از چراغ هاي سقفي كه ارتفاعشان قابل تنظيم است درست در بالاي ميز غذاخوري ايده خوبي است. اين چراغ ها مي توانند هنگام صرف غذا روي ميز را به خوبي روشن كنند و در مواقعي كه از ميز استفاده نمي شود فضاي كلي آشپزخانه را روشنايي ببخشند.

نورپردازي در فضاي حمام و دستشويي از اهميت كمتري برخوردار است و به سادگي با نصب چراغ هاي سقفي قابل اجرا است. در حمام و دستشويي علاوه بر چراغ هاي سقفي كه براي تأمين روشنايي محيط مورد استفاده قرار مي گيرند نصب يك چراغ ديواري در بالاي آينه نيز ضروري است اما توجه داشته باشيد كه براي اين منظور از چراغ هاي فلوئورسنت استفاده نكنيد زيرا نور اين چراغ ها موجب تغيير برخي از رنگ ها شده و تصوير شما را با رنگ هاي غيرواقعي در آينه منعكس مي كنند

نورپردازي قسمت هاي مختلف خانه ، هال ورودي، راهروها و راه پله ها را نيز فراموش نكنيد. اين اماكن در هر خانه اي بايد از نور فراوان برخوردار باشند به خصوص راه پله ها كه در حفظ ايمني و سلامتي خانواده و ميهمانان اهميت به سزايي دارد. در اينجا ايمني مهم تر از زيبايي است و بهترين روش نورپردازي روشن كردن مسير حركت و سطح روي پلكان با چراغ هايي است كه به ديوار نصب مي شوند و نور را به طرف پايين مي تابانند. استفاده از چراغ هاي ديواري كار تعويض لامپ را نيز ساده تر مي كند.

آنچه تاكنون بيان شد در جهت تأمين نور كافي و روشنايي لازم براي انجام فعاليت هاي گوناگون در هر يك از اتاق ها بود ؛ اما نورپردازي مي تواند در جهت زيباسازي و جلب توجه بيننده به سوي اشياي تزئيني و ويژگي هاي زيباي يك اتاق نيز باشد. براي اين منظور بهترين انتخاب چراغ هاي قابل تنظيمي هستند كه به صورت تك، دوتايي و سه تايي در بازار موجودند و پس از نصب در يك نقطه از ديوار مي توان هر يك از آنها را به سمت دلخواه تنظيم كرد به صورتي كه محل مورد نظر ما را روشن كند. نور اين چراغ ها را مي توان به راحتي بر روي يك ديوار، يك تابلو و يا يك مجسمه دلخواه تنظيم كرد و يا حتي بخشي خاص از اتاق ( مانند محل قرارگيري شومينه و يا يك آرك در سقف ) را به وسيله آنها روشن كرد.

طبقات داخل كابينت هاي در شيشه اي را نيز مي توان با استفاده از روش هاي گوناگون روشنايي بخشيد. اما يكي از بهترين راه ها نصب چراغ هاي كوچك در زير هر يك از طبقات ، و يا در مواقعي كه طبقات شيشه اي هستند نصب يك لامپ در قسمت بالا و يا پايين كابينت است.

چگونه منزلتان را با رنگ سبز زیباتر کنید

مخلوطی از رنگ‌های سبز:

مصرف زیاد از رنگ‌ها می‌تواند تأثیر آنها را از بین ببرد. دراین آشپزخانه خصوصیاتی چون اسباب استیل، دیوارهای مرمری و لوستر زیبا کانون توجه می‌باشند، اما با قرار دادن تنها یک رنگ سبز زمردی در فرش، زیبایی به فضا داده شده است.

جمع آوری رنگ‌های سبز:

تنالیته‌های رنگ سبز این اتاق نشیمن زیبا را رنگ‌آمیزی کرده است. انتخاب عاقلانه رنگ سبز زمردی دراطراف اتاق جلوه‌ای جذاب به آن داده است. سایه روشن‌های رنگ سبز درکنار رنگ نارنجی گلها و رنگ چوب تیره مبلمان زیباتر به نظر می‌رسد.

نظری حکیمانه:


بعضی اوقات رنگها در فضا ویژگی خاصی ایجاد می‌کنند. دراین مکان این اسباب و اثاثیه هستند که فضا را خلق می‌کنند و اشاره‌هایی از رنگ سبز درفضا اسباب را با هم متحد می‌کند. ظهور رنگ سبز در فضا در این اتاق احساسی از طبیعت را تداعی می‌کند که در کنار رنگ‌های طبیعی پرده‌ها این احساس بیشتر نمایان می‌شود.
بیداری رنگ سبز:


این دسر دو رنگ به اتاق خواب جلوه‌ای به روز و زیبا داده است. سفید شکری رختخواب پس‌زمینه عالی برای رنگ نارنجی تیره و سبز می‌باشد. انتخاب رنگ لیمویی برای این اتاق خواب شیرین بسیارعالی بوده است.
شبیه اما متفاوت:


رنگ‌های سبز به طور چشمگیری سخت در کنارهم منطبق می‌شوند. زیرا سبزها می‌توانند مایه‌هایی از زرد یا آبی یا خاکستری یا قهوه ای در خود داشته باشند، اما خلق فضایی از رنگهای سبز غیر ممکن هم نیست. فرشها می‌توانند کلید اصلی باشند و انتخاب نور مناسب می‌تواند رنگها را در کنار هم تطبیق پذیر کند.
سبزی کلاسیک:


یک رنگ سبز بهاری حتی تاریک‌ترین روزهای زمستان را می‌تواند روشن سازد. دیوارهای به رنگ سبز برگ‌ها و پرده‌های زیبا این اتاق نشیمن را فراگرفته‌اند. قرار دادن چند شاخه از شکوفه‌های بهاری در اتاق، حس بهاری را بیشتر تقویت کرده و استفاده از رنگ سفید و قهوه ای تیره به رنگ سبز اجازه داده است تا بدرخشد.
پوشیده شده در سبزی:

در یک اتاق ناهارخوری به رنگ سفید، یک فرش با طرح کاشی و به رنگ سبز می‌تواند به فضا برای ایجاد تنوع بسیار کمک کند. استفاده از سایه روشن رنگ خردلی در فرش، اتاق را با آشپزخانه مجاور پیوند می‌دهد و دو فضا را با هم متحد می‌کند. از رنگ سبز در قسمتهای دیگر اتاق به صورت لکه‌گذاری نیز استفاده‌شده‌است، مانند دستمال‌سفره‌ها و ظروف. در این اتاق استفاده از مبلمانی با رنگ تیره، رنگ سفید را متعادل می‌کند.

ترکیب رنگ‌ها:

رنگ زرد-سبز جسوانه با یک رنگ سبز-آبی سرد در این اتاق آرامش بخش شریک شده اند. یک فرش با طرح هندسی زمینه را برای یک پالت رنگی فراهم می‌کند. به‌کار‌بردن رنگها در فرش و یا پرده‌ها یک راه عالی برای ساختن طرح رنگی برای یک اتاق با رنگ‌های یکپارچه می‌باشد.

رنگ‌های خنثی:

مبلمانی با طرح منحنی و به رنگ قهوه ای و رنگ سبز چمنی پرده‌ها اساس این اتاق را تشکیل می‌دهند. بالشتک‌های سفید با طرح‌های سبزرنگ به زیبایی اتاق افزوده است.

امکاناتی دیگر:


این مجموعه از بشقاب‌های سفید و ظرف‌های سرامیکی در پشت درهای بسته یک ویترین پنهان نشده‌اند و به صورت ماهرانه‌ای در یک قفسه کهنه مرتب شده‌اند. درهای باز قفسه، این مجموعه فریبنده و فضای داخلی روستایی آن را به نمایش گذارده است.
موزائیک‌های برگدار:


در این اتاق نشیمن یک پالت از رنگ‌های سبز به‌کار‌ رفته‌است پرده‌های سبز-زرد و یک گلدان سرامیکی سبز-آبی و دیوار‌های سبز تیره در کنار سقف سفیدرنگ و تزئینات سفید و آبی در برابر یک نور مرکزی فضایی بسیار زیبا ایجاد کرده‌اند.

یک باغ در فضای باز:


یک رنگ مانند این فضا می‌تواند دلتنگ‌ترین روز‌های هفته را شاد و روشن کند. کابینت‌های پوشیده شده از رنگ لیمویی و پیشخوان‌های به رنگ نقره‌ای-خاکستری و تزئیانت و ظروف به رنگ روشن بر زیبایی این آشپزخانه تأثیر بسزایی داشته‌است.


چگونه منزلتان را با رنگ سبز زیباتر کنید (2)
شاید انطباق رنگ‌ها کاری سخت و کسل‌کننده باشد، اما یادگیری انتخاب صحیح چند رنگ و قرار دادن آنها در کنارهم، حاصلی عالی برای یک اتاق خواهد داشت. دراین اتاق سایه‌های ساده‌ای از سبز زیتونی درتمام اتاق پراکنده است و باعث شده است که وسایل اتاق با هم هماهنگ و متحد باشند. حتی در شومینه هم از رنگ سبز استفاده شده است.
یک انتخاب زیرکانه:

در این آشپزخانه برای دادن جلوه‌ای زیبا از ظروف لعابی به رنگ سبز و آبی استفاده شده است. دیوارهای سبزو کابینت‌های سفید یک پس‌زمینه عالی برای این ظروف می‌باشد. این رنگ‌های آرامش‌بخش یک ناهار دلچسب را برای میهمانان به ارمغان می‌آورد.

رنگین کمانی به رنگ سبز:

نقاشی رنگ چوب یا خنثی درمبلمان در اتاقی که با رنگی متضاد رنگ شده، بسیارعالی جای می‌گیرد. سبز حکیمانه دیوارها در این اتاق ناهار خوری کمک عالی برای رنگ نارنجی گونه چوبها می‌باشد، همچنین رنگ سبز دیوارها احساسی از خانه‌های روستایی و سنتی به این فضا داده است.

یک جزء کوچک:

این حمام سفید رنگ با رنگ سبز سیبی دیوارها به روز می‌شود. رنگ سبز جفت می‌شود با رنگ‌های صورتی و قهوه‌ای در این پرده دوش زیبا و شیک. یک لوسر بلوری زیبا این فضا را کامل می‌کند. برای افزودن جذابیت بیشتر به کاشی‌های سفید رنگ کاشی‌های تکی سبز رنگ به آن اضافه شده است.
بستنی میوه ای دو رنگ:

یک جفت میزو صندلی در دو رنگ دراین فضا کنتراست ایجاد کرده‌اند. اما نگهداری رنگها در گروه سبز به فضا وحدت و یکپارچگی می‌دهد، رنگ‌های آبی و زرد فضا را خیالی کرده است.
کلید اصلی:

می‌توان برای ایجاد یک پالت رنگی کلاسیک در فضا از یک رنگ اصلی در قسمت‌های اصلی اتاق مثل دیوارها و رومبلی‌ها استفاده کرد و انتخاب یک رنگ روشن مثل زرد طلایی برای پرده‌ها درکنار دیگر وسایل به زیبایی اتاق می‌افزاید و کف چوبی شیک به گونه ای دیگر فضا را کلاسیک و زیبا می‌کند.